«رابرت داونی جونیور» که بازیگری آمریکایی است، در چهارم آوریل ۱۹۶۵ چشم به جهان گشود. فیلم‌هایی که او در آن‌ها نقش اصلی را ایفا کرده، منجر به فروش ۱۴ میلیارد دلاری در سراسر جهان شده‌اند. همین پدیده او را به یکی از پردرآمدترین بازیگران تمام دوران تبدیل کرده است. او چندی پیش در تاریخ ۱۰ مارس ۲۰۲۴ اولین اسکار خودش را به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به دلیل نقش‌آفرینی در فیلم Oppenheimer دریافت کرد. زمانی که او برای دریافت جایزه‌اش به روی صحنه آمد، اول از دوران بچگی افتضاحش و سپس از آکادمی اسکار تشکر کرد. او در نهایت این جایزه را به فرزندانش (پسر ۳۰ ساله‌اش ایندیو، پسر ۱۲ ساله‌اش اکستون و دختر ۹ ساله‌اش آوری) تقدیم کرد.
با این حال زندگی او همیشه بدین گونه نبوده است. رابرت داونی جونیور زمانی که ۶ ساله بود برای اولین بار ماریجوانا مصرف کرد. پدرش رابرت داونی سینیور اینگونه به یاد می‌آورد: «من به او گفتم که بجای نوشیدن، بهتر است که کمی از این را امتحان بکنی. من به او کمی مواد دادم و ناگهان متوجه شدم که اشتباه خیلی خیلی بزرگی را بخاطر این کار مرتکب شده‌ام. من فقط برای اینکه بامزه برسم به یک بچه چنین چیزی را دادم.»
در نتیجه رابرت داونی جونیور که فرزند فیلمساز زیرزمینی یعنی رابرت داونی سینیور و السی داونی بود، همیشه به عنوان یک بچه در محاصره مواد مخدر بود. رابرت در این باره چنین اظهار داشته است: «زمانی که من و پدرم با هم مواد مصرف می‌کردیم، به مانند این بود که او سعی داشت تا با تنها روشی که می‌دانست به من عشقش را ابراز کند.»
مصرف مواد داونی جونیور تا دوره نوجوانی و اوایل بیست سالگی‌اش ادامه پیدا کرده و افزایش یافت. این پدیده باعث شد تا او هر شب را به مستی و انجام هزاران تماس تلفنی در جستجوی مواد مخدر بگذراند. علی رغم اعتیاد فعالش به الکل و مواد مخدر، او به عنوان بازیگری جوان از اواسط تا اواخر دهه ۸۰ میلادی به نامی آشنا تبدیل شد. او پس از یک فصل ایفای نقش در Saturday Night Live در فیلمی چون Weird Science از جان هیو نقش‌آفرینی کرد. در سال ۱۹۸۷ در فیلم The Pick-Up Artist با «مولی رینگوالد» همبازی شد. در همان سال داونی جونیور یک عملکرد به‌یاد‌ماندنی را در فیلم Less Than Zero از خود نشان داد. در این عنوان او نقش یک بچه پولدار را بازی کرد که زندگی‌اش بخاطر اعتیاد شدید به هروئین از بین رفت. زندگی واقعی و به دور از صحنه داونی جونیور نیز به سرعت شبیه به همین فیلم شد.
ایفای نقش او در فیلم بیوگرافی «چاپلین» (Chaplin) در سال ۱۹۹۲ منجر به نامزدی او در آکادمی اسکار شد. در این سال او با بازیگر و خواننده، «دبورا فالکنر» ازدواج کرد. او در دهه ۱۹۹۰ میلادی در فیلم‌های فراوانی از جمله Short Cuts، Natural Born Killers و Richard III ایفای نقش کرد، اما در همین حین او درگیر مصرف هروئین و کوکائین بود که همین موضوع منجر به دستگیری‌های متعددش و شرکت در دوره‌های ترک اعتیاد شد.
در سال ۱۹۹۶ رابرت داونی جونیور به دلیل داشتن هروئین، کوکائین و یک تفنگ دستی خالی دستگیر شد. پس از آن و زمانی که در آزادی مشروط به سر می‌برد، در خانه همسایه‌اش و روی یک تخت به خواب رفت. با اینکه او بخاطر تحت‌تاثیر موادبودن و بخاطر ورود غیرقانونی دستگیر شد، اما صاحب خانه تمایلی به شکایت از او نداشت. این صاحب خانه به لس آنجلس تایمز اینگونه اظهار داشته است: «او یک مرد خوب به شمار می‌آید که دچار مشکلاتی شده است. هر چه که باعث این مشکلات شده، آن را به حادثه‌ای ناگوار تبدیل کرده است. امیدواریم که او حال او بهتر شود.»
در آن زمان به رابرت داونی جونیور دستور داده شد که آزمایشات اجباری مواد مخدر را انجام بدهد. زمانی که او یکی از آن‌ها را در سال ۱۹۹۷ انجام نداد، او را مجبور کردند تا شش ماه را در زندانی در لس آنجلس سپری کند. او در یک دادگاه به قاضی اینگونه گفت:«مصرف مواد برای من مانند این است که یک اسلحه شات‌گان را در دهانم گذاشته و دستم به روی ماشه باشد و با این حال مزه آهن اسلحه را دوست داشته باشم.»
پس از آزادی از زندان لس آنجلس و در سال ۱۹۹۹ او آزمایش مقرر‌شده دیگری را از دست داد. در این زمان او به سه سال حبس محکوم شد اما نهایتا تنها نزدیک یک سال را در مرکز درمان سوء مصرف مواد کالیفرنیا و زندان ایالتی گذراند. داونی جونیور در زندان در قسمت آشپزخانه کار می‌کرد و در آنجا وظیفه شستن ظرف‌ها و سرو غذا را در ازای هشت سِنت برای هر ساعت کار به عهده داشت. او در سال ۲۰۰۰ و پس از آزادی از زندان در سریال تلویزیونی Ally McBeal در مقابل «کالیستا فلاکهارت» نقش‌آفرینی کرد. نقش او در این سریال موفقیت‌آمیز بود و سر و صدای زیادی به پا کرد. همین نقش او باعث شد تا برنده جایزه گلدن گلوب به عنوان بهترین بازیگر مکمل مرد در یک مینی‌سریال شود.
در سال ۲۰۰۱ و زمانی که او در آزادی مشروط به سر می‌برد، با پای برهنه و در شهر کالورِ کالیفرنیا دیده شد. پلیس‌ها او را به ظن اینکه تحت تاثیر مواد است دستگیر کردند. این اتفاق باعث شد تا او از ایفای نقش بیشتر در سریال تلویزیونی Ally McBeal و سایر شغل‌های مربوط به سینما اخراج شود. پس از آن به داونی جونیور که از درون شکسته شده بود، دستور داده شد تا بجای زندان‌رفتن، دوره‌های ترک اعتیاد را بگذراند. در همین دوران بود که همسر او یعنی فالکنر او را ترک کرد و پسرش ایندیو را نیز با خود برد. رابرت و همسرش در نهایت در سال ۲۰۰۴ به طور کامل از هم طلاق گرفتند.
داونی جونیور پس از جدایی از همسرش تصمیم گرفت تا با اعتیادهایش مبارزه کند. او در کنار یک فروشگاه برگر فروشی نزدیک به خط ساحلی ایستاد و تمام موادهایش را به درون اقیانوس پرتاب کرد. در این نقطه او تقریبا بیکار و غیر‌‌قابل‌‌استخدام شده بود، چرا که استودیو‌های فیلم‌سازی نمی‌توانستند او را بیمه کنند. او دیگر قادر به کارکردن نبود تا زمانی که «مل گیبسون» شخصاً مسئولیت بیمه او را به عهده گرفت و داونی جونیور توانست در فیلم The Singing Detective در سال ۲۰۰۳ نقش‌آفرینی کند. او پس از آن به طور منظم شروع به کار کرد و در آثاری چون Gothika، A Scanner Darkly، Zodiac و Kiss, Kiss, Bang, Bang بازی کرد.
زمانی که داونی جونیور در حال کار روی فیلم Gothika بود، با «سوزان لوین» آشنا شد. با اینکه لوین دو بار او را رد کرد، اما این زوج خیلی زود رابطه‌شان را آغاز کردند. این دو در آگوست سال ۲۰۰۵ در نیویورک ازدواج کردند و اولین فرزندشان یعنی اکستون در فوریه ۲۰۱۲ به دنیا آمد. در نوامبر سال ۲۰۱۴ نیز صاحب دختری به نام آوری شدند.
محبوبیت داونی جونیور با بازی در فیلم‌های بلاک‌باستری چون Iron man و Tropic Thunder بیشتر شد. ناگفته نماند که ایفای نقش او در عنوان Tropic Thunder منجر به نامزدی دوم او در آکادمی اسکار شد. داونی جونیور پس از این دو فیلم به عنوان شخصیت تونی استارک در آثار فراوان دیگری در دنیای سینمایی مارول بازی کرد که از بین آن‌ها می‌توان به Iron man 2، Iron Man 3، The Avengers، Avengers: Age of Ultron، Captain America: Civil War، Spider-Man: Homecoming، Avengers: Infinity War و Avengers: Endgame اشاره کرد.
او همچنین در دو فیلم Sherlock Holmes ایفای نقش کرد که استعداد فراوان و ماندگار او را به مخاطبان نشان می‌داد. رابرت داونی جونیور از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ با درآمد ۱۲۰ میلیون دلاری در صدر فهرست پردرآمدترین بازیگران سایت Forbes قرار گرفت.
داونی جونیور که یک زمانی درگیر اعتیاد بود، سال‌هاست که پاک به شمار می‌آید. او در حال حاضر در موقعیتی قرار دارد که استودیوها و کارگردانان مختلف به دنبال او هستند. او اکنون با ۵۸ سال سن به عنوان برنده جایزه بهترین بازیگر مکمل مرد در مراسم آکادمی اسکار سال ۲۰۲۴ شناخته می‌شود. این موضوع که حرفه رابرت داونی جونیور روز به روز و پس از دوری از مواد در حال بهبودیافتن است، بازگشتش را به یکی از نمادین‌ترین، تاثیرگذارترین و الهام‌بخش‌ترین داستان‌های واقعی تبدیل کرده است.
همچنین گیاهخوار نیز است